807 Balans, simpel en efficiënt! (1)
Vermogen...
Wat nu als je geen makkelijk aanstuurbare luidsprekers hebt? Een Single Ended versterker heeft een beperkt uitgangsvermogen, ook 20Watt Single Ended levert niet de benodigde stroom om een echt moeilijk aanstuurbare luidspreker tot leven te wekken. Ook kan de uitgangstransformator een beperking opleggen: immers is voor meer uitgangsvermogen een hogere ruststroom nodig welke onvermijdelijk kernverzadiging met zich meebrengt. Een balans versterker is hier in het voordeel: hier leveren (minstens) 2 buizen het benodigde uitgangsvermogen en hoeft de uitgangstransformator niet de rustroom door de buizen te verwerken.
  |
Links de commerciële 807, rechts de "JAN" (Joint Army Navy) variant. |
Ontwerp.
Deze versterker is ontworpen om een paar Magnat Magnasphere Gamma's aan te sturen: een gesloten systeem met dubbele woofer in een pyramide-vormige kast met daarop 2 "bolletejes" welke de mid- en hoogweergave verzorgen. Impedantie ligt rond de 4ohm en het rendement ergens midden-80 dB. Uitgangsvermogen was hier de insteek: minimaal 40 echte Wattjes. Met een stel 807's in penthode is eenvoudig een vermogen van 80Wat realiseerbaar (volgens de spec's).
Aangezien het hier een "ouderwets" Duitse speaker betreft moet de versterker niet tè analytisch zijn; papier-in-olie koppelcondensatoren met koolstofweerstanden dragen hiertoe bij.
De driver:
Een 807 is niet echt kritisch qua aansturing maar enig "sap" is altijd vereist om ook de lage tonen probleemloos te kunnen aanbieden: een 6SN7 goed in zijn karakteristiek moet dit efficient kunnen doen. Om de fase te draaien is voor een parafase schakeling gekozen: simpel, efficiënt en probleemloos bij veroudering van de buis.
De voeding:
De gelijkrichting wordt verzorgd door een 2-tal 5R4GYS van Philips. Deze hebben de gloeispanning in serie en zijn elk geschakeld als enkelfasige gelijkrichter. Op deze manier zal bij uitvallen van één van de gelijkrichters de andere automatisch uitgeschakelen en dus de hoogspanning afwezig zijn. Voor de afvlakking van de hoogspanning zijn polypropyleen-in-olies van ASC genomen: zeer goed klinkende condensatoren met een voldoende hoge werkspanning. De 1e condensator mag niet te veel capaciteit hebben, dit om de 5R4GYS te plezieren: kies je hier voor een hogere capaciteit dan zal dit ongetwijfeld ten koste gaan van de levensduur van de gelijkrichters! Een papier-in-olie van 6uF bij 1000Volt is een mooi compromis: geeft voldoende capaciteit voor maximaal rendement van zowel de hoogspanning danwel de levensduur van de gelijkrichters.
De transformatoren: Deze komen bij AE-Europe vandaan. Een massieve voedingstrafo met alle benodigde spanningen, 2 smoorspoelen en 2 uitgangstrafo's op C-kern.
De schema's: Voeding en versterker.
Tegenkoppeling: Om de bandbreedte en de dempingsfactor te verbeteren is gekozen voor plm. 20dB tegenkoppeling. Door parallel aan de weerstand van 3K een condensator van 390pF te zetten kon de "overshoot" op de blokgolf worden tegengegaan. Een bijkomend voordeel van deze tegenkoppeling is dat de gevoeligheid van de versterker wat afneemt en deze dus minder snel uitstuurt. Het uitgangsvermogen was aan 5.6ohm een dikke 45Watt en het gemeten frequentiebereik is van 5hz tot 120Khz bij -1dB.
Het effect van de 390pF parallel aan de 3K weerstand in de tegenkoppellus.
Bouwen.
Het chassis is gemaakt door de eigenaar: een massief rookoperen chassis van 5mm(!) dik, omlijst door een hardhouten rand. Over de trafo's komt een gelijksoortige kap die de boog van de opstelling van de buizen volgt. Op de volgende pagina's wat foto's van de opbouw van deze versterker.
_______________