Een gestabiliseerde voeding met de ECL82
Om de platenspeler weer in "in ere te herstellen" ben ik aan de slag gegaan met een RIAA-versterkertje. Gewoon om eens te horen/proberen wat er allemaal uit een Thorens TD125MKII te "persen" valt... Deze Thorens heb ik al tijden werkeloos staan en gezien de enthousiaste verhalen hierover, ben ik gewoon benieuwd over wat voor "nivo" we hier praten. Omdat het een eerste aanzet is heb ik in eerste instantie gekozen voor de Scratch van TriodeDick, hier heb ik namelijk alle componenten voor liggen hetgeen makkelijk is. Om dit versterkertje te voeden heb je een goede afgevlakte voeding nodig van rond de 250V. We praten hier over over kleinsignaal, in de orde van milli-volts dat tot op lijn-nivo versterkt moet worden. Elk restant van een eventuele "rimpel" wordt dan gepresenteerd als een 100hz-brom die vrolijk wordt meeversterkt, en daar kunnen we best zonder....
Ik heb hier gekozen voor een geregelde voeding met buisjes (natuurlijk?). Het wiel is ook al eens uitgevonden, dat doe ik ook niet opnieuw - zo ook de hier gebruikte schakeling. Deze komt uit een "oude" Sound Practices, en wel die van "early 1993". De schakeling staat op naam van Mike Vans Evers, een zeer kundig man. HIj noemt de schakeling: "A one-tube Regulator". Hierin wordt een triode/penthode gebruikt, waarbij de penthode als "doorlaat" en de triode als "verschilversterker" is geschakeld. Dit houdt zoveel in, dat een voedings rimpel, die door de penthode sectie gaat, door de triode in tegenfase wordt versterkt en weer wordt toegevoegd aan de hoogspanning waardoor de rimpel wordt opgeheven. Het schema is bijzonder simpel van opzet, kan zo 35mA leveren en kan door gebruik van andere Zener-diodes en/of ingangsspanning ook andere uitgangsvoltages leveren. Doordat de penthode tot 900V (!) op de anode kan hebben, is deze schakeling dus ook probleemloos in te zetten bij hogere spanningen.
Even wat specificaties (uit Sound Practices):
Gebruik van verschillende zener-diodes:
zener | max. V-uit | min. V-uit | Bij maximaal stroomverbruik (35mA), dient de ingaande spanning minstens 70Volt hoger te zijn dan de benodigde uitgangsspanning!! |
75V | 240V | 140V | |
100V | 300V | 205V | |
120V | 320V | 240V | |
150V | 350V | 310V |
Waarschijnlijk kun je een hogere en/of lagere spanning uit de schakeling halen,
voor een goede regulering moet je je echter houden aan de waardes zoals in het
tabelletje vermeld staan. Een variatie op de ingangsspanning geeft een regulering
die beter is dan 0.23% aan de uitgaande spanning!
Aangezien we nu een "actief" component in de voeding hebben, is de voeding dus "trager" geworden. In een poging dit effect wat te verminderen wil ik zo min mogelijk capaciteit hebben op de gereguleerde spanning. Om toch een (zeer) stille voeding te krijgen, heb ik een C-L-C filter vóór de regulator gezet, hetgeen normaliter niet noodzakelijk is. Omdat nu al een behoorlijk afgevlakte spanning wordt aangeboden aan de regulator, zal de uitgaande spanning dus evenredig "stiller" zijn zonder extra gebruik van grote capaciteiten. Klik hier voor het schema.
Ik heb een 6BY5GA als gelijkrichter gebruikt, waarom? Die had ik nog liggen... Dit is een zg. dubbeldiode die ook ingezet kan worden als gelijkrichter, is indirect verhit en heeft een "slow-turn-on". De gloeispanning voor deze buis ligt op 6,3Volt, net als de 6BM8/ECL82. Deze gloeispanning is "opgetild" t.o.v. massa, om geen te groot voltageverschil tussen gloeispanning en hoogspanning te krijgen op, met name, de kathode van de penthodesectie van de 6BM8/ECL82. De gloeispanning van de 3 ECC buisjes van het RIAA versterkertje (5751 en 2 x CV4004(ECC83)), is eveneens "opgetild" omdat de CV4004's in SRPP staan... De spanning die hiervoor wordt gebruikt is afgetapt van de gereguleerde eindspanning, waardoor dit altijd de helft van de uiteindelijk gebruikte hoogspanning zal zijn. Deze gloeispanning wordt eveneens gereguleerd, maar dan door een 78S05. Door twee diodes in "doorlaat" naar massa te zetten vanaf de "ground" van de 78S05, creëer je per diode een "spanningsval" van 0.6Volt, waardoor de eindspanning hier 6.2Volt zal zijn (i.p.v. 5Volt), hetgeen ruim binnen de marges van ECC-buisjes valt.
De voeding is gebouwd in een klein spuitgiet-aluminium kastje (Conrad). Dit kastje zal achter de installatie op grond komen te staan, dus op het esthetische vlak heb ik me niet echt uitgeleefd... De aansluiting van de RIAA-versterker op deze voeding gebeurt d.m.v. een kabel waardoor zowel hoog- als gloeispanning gevoerd worden (alletwee DC...). De gebruikte "stekker" hiervoor is een afgedankt metalen "octal"-buisje, waarin een gat voor de kabeldoorvoer is geboord. Overigens zijn kant-en-klare "octal"-stekkers hier en daar op rommelmarkten nog te vinden.
Linksonder de 2 x 25mF/500V. Rechtsboven de gloeispanning voor de ECC-buisjes. Ook rechtsboven de "octal"-voet die wordt gebruikt om de RIAA-versterker "aan te koppelen". |
De bedrading en componentjes bij de regulator. Dit is zeer compact te bouwen. De potmeter is een 100K lineaire "Bourns". Het kleine (7pins) buisvoetje was bedoeld voor een 85A2 (i.p.v. zenerdiode), maar de spanning is daarvoor nèt te laag... ("onsteekt" bij 115V, en er staat initïeel plm. 105V op de kathode van de triodesectie - balen!!). |
De transformator. Deze komt bij AE vandaan. Met rubber "thule-tjes" ontkoppeld van het bakje.... Primair afgezekerd op 0.8 A-Traag. De brugggelijkrichter is direct op de aansluitingen van de trafo gesoldeerd. Als "draad" is trafo-lakdraad gebruikt in de voeding en teflon geïsoleerd draad voor de gloeispanning. |
_______________