Kees & Olaf: Vergelijkende luistertest van verschillende smoorspoelen in de voeding

Welke smoorspoelen zijn beluisterd?

Waar werden ze op beoordeeld?

• Speaker: Custom kast, Hans Kortenbach/Kees Pel, speaker PHY KM 30.
• CD Speler: ACCUPHASE DP70 V
• Bekabeling: CUSTOM (later meer over)
• Versterker: CUSTOM ingangs condensator (later meer), RE 134(Telefunken),SS 351 TAMURA/interstage, RE 604 globe (ancient version), F5002 Tamura OPT (amorfe), BlackGate WKZ 47 + 47mF, 2mF WesternElectric olie, 2 X, A 4006 10He Tamura smoorspoel(amorfe), PC 6002 Tamura voedings transformator. RGN 2004 Telefunken mesh gelijkrichter(later meer over).

Welke muziek/muzak?

• Tom Waits; mule variations
• MOBY 18
• Jamato ensemble; Muziek van de koto
• Sitsel Endressen Bugge Wesseltoft; Out there in there
• Maria Joao Pires; Schubert, DGG

De te beoordelen smoorspoel werd telkens als tweede smoorspoel geplaatst in de voeding (tussen eindbuis en stuurbuis).
Er is rekening gehouden met klankverschillen die optreden i.v.m impedantie- dan wel inductieverschil. Daarnaast werd de voeding telkens weer, indien nodig, opnieuw afgesteld.

De eerste indrukken!!

• TangoCD180- 12 wn; Vol laag ,los hangend hoog, beetje grof, breed, wat push ,eigen romantische klankleur.
• Tamura A394: Power, energie, veel klankkleur, mid/laag voorkeur gebied, compact midden.
• Tribute Custom: Nieuw uit de doos! Zeer open mid/hoog, zeer fijnzinnig (typische Amorfe klank). Iets minder power dan de Tamura, iets breeder beeld dan de Tamura, mid/hoog voorkeur gebied (gaat waarschijnlijk omlaag tijdens inspelen) veel klankkleur in midhoog (nog) weinig kleur in het laag, veel rust in het beeld.

Er komt over ~3wkn een definitieve beoordeling, dan is alles ingespeeld. Dan worden tevens in de beoordeling meegenomen:

• WESTERN ELECTRIC smoorspoel,
• AE 6 kamer smoorspoel,
• AE dubbel C kern smoorspoel,
• Tamura A394,
• Tamura A395,
• Tamura A4004,
• Tamura A4006,
• Audio Note smoorspoel en
• Rick Stoet smoorspoel.

01-11-2002-De grote smoorspoelentest is een feit!!! Deze smoorspoelen zijn getest in de Single Ended versterker zoals hierboven beschreven, in de voeding tussen voor- en eindbuis. De voedings smoorspoel krijgt op die plek weinig voedingsrimpel te verwerken waardoor andere kwaliteiten worden aangesproken als bijv. bij een choke-input voeding waar deze de volle rimpel voor de kiezen krijgt! In deze test worden wederom de subjectieve kwaliteiten van elke smoorspoel besproken, zodat een eventuele smoorspoel op voorhand naar eigen smaak uitgezocht kan worden. Onze eigen voorkeuren zijn niet aan de orde geweest, bij beoordeling is gelet op punten die wij belangrijk achten bij muziekweergave... Van Tamura volgen de A4004 en A4006 nog op een later tijdstip.

De smoorspoelen met een korte beschrijving:

• Tamura A395 10He/120mA/110ohm - Kracht, warm karakter, veel emotie, open en breed geluid, fijzinnig, natuurlijk klankkarakter, veel klnkkleur
• Tamura A394 30He/40mA/740ohm - Zeer homogeen, snel open groot beeld, live natuurlijkheid, zeer fijnzinnig, veel rust, goede timing, spanning in muziek, veel klankkleur
• Western Electric 7He/120mA/170ohm - Hele mooie klankkleuren, soft midhoog, super ritme/swingt, kracht in midlaag, warm timbre
• AudioNote 10He/200mA/-  - HiFi-erig, licht loudness effect, open beeld, mooi ritme, mooi midlaag
• Tango 45He/200mA/-  - Klankgloed in midlaag, warm timbre, mooie klanknuances
• AE 6-kamer 7He/150mA/60ohm - Lage prijs, kracht
• AE C-kern 10He/200mA/32ohm - Kracht, muzikaliteit
• Parmeco 10He/200mA/-  - mooi kapje, HiFi-erig, pusherig
• Tribute 10He/200mA/72ohm - (aansluiting 2in-1uit) Veel kracht, energie met behoud van precisie, lijkt op Tango maar met een betere homogeniteit en fijnzinnigheid, veel push/drive, kleurrijk
• Tribute amorfe 60He/40mA/195ohm - Zeer fijnzinnig midhoog, neutraal, rust, heel luchtig transparant

Preciezere omschrijving van de klank:

Alle aspecten en eerdere ervaringen met smoorspoelen op deze plaats in overweging genomen, komen we tot de volgende overwegingen:

• Als uigangspunt neem je een smoorspoel van plm. 6 keer de benodigde stroom van de te voeden driver buis (in ons geval een interstage + RE134.Dat zou dan 6x 10 mA = 60 Ma zijn.
• Bij een hogere toelaatbare stroom bij de smoorspoel zal in het mid/hoog de grofheid van de fijndynamiek/detail/klankleur toenemen maar ook de kracht en energie.
• Bij een lagere toelaatbare stroom zal de smoorspoel softer/fijnzinniger/precieser worden maar met afname met van energie/kracht. 6x is het gemiddelde zodat dan alles optimaal is en dat adviseren wij dan ook. Vind je echter dynamiek belangrijker dan fijzinnigheid, ga dan iets hoger zitten dan 6x. Vind je fijnzinnigheid iets belangrijker dan ga je iets lager zitten dan 6x.
• Liever geen kapje danwel ingegoten in een behuizing (Toevallig?: de meeste "brom" kwam van een smoorspoel met een kapje). Pak liever een houten bakje, helemaal mooi als deze met C37 is gelakt! Dan zal de "metaalversluiering" in het midhoog afnemen en meer openheid in het klankbeeld onstaan, maw iets minder grof in het mid hoog en dieper laag. Rood koper is ook goed maar toch iets minder dan hout (openheid/klankkleur)
• Het gebruik van litze in smoorspoelen vergroot het klankleurpalet in het midlaag ten koste van een lichte toename van de grofheid in het midhoog. Dit is echter wel de grofheid die je bij live muziek ook hoort.
• De bedrading aan de chokes moet, bij voorkeur, van zelfgelakt draad zijn ~ 0.8-1.0 mm met idealiter 3 laagjes C37. (dit ivm klankleur en het voorkomen van fletsheid. Dus niet zoals bij signaalvoerend draad, waar absoluut schoon metaal (geen lak/kunstof mantel) met eerder papier dan katoen moet worden gebruikt, daar anders de fijnzinnigheid en snelheid van de klank verloren gaat. Hierover volgt nog een uitvoerig verslag.

Bovenstaande kan mooi als referentie gebruikt worden bij het evt. uitzoeken van een smoorspoel. Natuurlijk zijn er nog vele andere merken smoorspoelen op de markt die hier niet tussen staan. Dit zijn echter wel de betere (duurdere) smoorspoelen die je niet 'zomaar even' koopt om daarna te ontdekken dat-ie klankmatig misschien niet helemaal je smaak is... Prijzen zijn niet genoemd, houd wel rekening met extra (invoer&verzend)kosten bij aanschaf van de Japanse produkten, dit kan oplopen tot de totale kostprijs!!

Kees Pel & Olaf Biessen

_______________