Eindversterker 300B
Klik hier voor mijn vorige eindversterker..
Deze is recentelijk voorzien van de TJ300B met Mesh anode. Dit is een chinese buis (ik weet het...) die echter alle verhalen over chinese buizen ontkracht. Een echte beauty, zowel qua constructie als om te zien. Mét een gaas-anode in een globe! Dat is dan voor wat betreft het esthetische, de klank ervan is meer waar ik voor ben gevallen. Deze buis is een 45 en 300B tegelijkertijd. Voeg daar nog een groter podium aan toe, en zie (hoor) waarom je dan in een keer wel móet investeren...... De ER231 als driver is hiermee wel komen te vervallen want de TJ klinkt dan niet alsde reguliere 300B, het is wél een 300B! Deze eindpit vraagt wat meer van de driver. Vandaar de UX171A, een fantastisch klinkende pit van echte oude Amerikaanse produktie. Deze wordt gegloeid via een accu. Het geheel is gekoppeld middels een interstage van Lundahl (LL1660, 1:2,125). De rustroom door de 300B is bewust laag (60mA) gehouden, bij een voedingsspanning van plm 400V: Het vermogen heb ik niet nodig en de buis klinkt bij deze instelling magisch!
De TJ is overigens een 2,5V uitvoering. Ze worden door de chinezen met zowel 5V als 2,5V gloei geleverd. Aangezien ik een groot voorstander ben van AC op de gloeidraden van de eindbuis, heb ik gekozen voor de 2,5V uitvoering. Deze is namelijk op mijn weergevers, met een rendement van 101dB, prima stil te krijgen terwijl de brom op de 5V uitvoering bij dit rendement niet om aan te horen is. Ik heb trouwens de laatste tijd aardig wat post ontvangen van mede-hobby-isten die problemen hadden met brom. Opvallend was daarbij dat de meeste een versterker van de site van TriodeDick hadden nagebouwd, echter hun weergevers hadden een te hoog rendement. Dick speelt speelt met een relatief laag rendement waardoor hij ongestraft de eindpit op AC kan laten gloeien, we spreken hier dus met name over de 4V en 5V buizen. Als je zelf een speakersysteem hebt met een rendement dat boven de 93dB ligt, kan de brom aardig irritant zijn..... gelijkrichten en DC gloeien is hier de enige remedie die overblijft (kan dit met stroombronnen? DOEN!) Hou dan in ieder geval rekening met een wat hoger benodigd gloeivoltage vanaf de transformator, wil je die goed kunnen regelen.... Het schema kun je hier vinden
17-10-2002
Een update op de eindversterker.... Al een tijdje doet de UX171A dienst als
driver, tot grote tevredenheid. Als je dan een bericht bereikt dat een "echte"
eindpit als driver wat speciaals heeft, wordt toch op z'n minst de fantasie
geprikkeld. Wat is dan dat speciale? Waar zouden exact de verschillen zitten,
de UX171A in in principe ook een eindpit! De verhalen waren dat met "echte"eindpit
en buis bedoeld wordt die minstens 2 Watt aan vermogen kan leveren...
Een van mijn favoriete eindbuizen is nog steeds de ' 45'. Na enig rekenen en
stoeien met de voeding om het gewenste voltage te halen: de interstage
kan immers "maar" 20mA hebben voor verzadiging, kwam ik uit op een
190V bij 18mA (vanaf de 175V wikkeling van de voedingstrafo). De gloei is gerealiseerd
mbv een als stroombron geschakelde LM350T op een fors koellichaam: lang leve
de vele wikkelingen op mijn gloeitrafo! Dat is dus effen een tegenvaller! In
het ene kanaal speelt-ie probleemloos, het andere kanaal bromt.... How can?
Nadere
inspectie leert dat de buis simpelweg op een te lage voedingsspanning staat
te werken.... Dat is dus even balen! De beperkende factor is dus de Lundahl
1660 met z'n 20mA... Ik heb dus de hele handel teruggebouwd naar de 171A om
toen de interstage te vervangen voor de Tamura SS-351 die nog steeds hier rondzwerft...
Natuurlijk wel eerst even met de eigenaar overlegd dat-ie niet "morgen"
weer terug moet... Dit is dus zuiver even wennen aan de sound van de SS-351,
omdat anders te veel factoren tegelijk veranderen.. Na een goede week wederom
de soldeerbout heet gestookt en de '45' ter hand genomen. Nu is dus gekozen
om de '45' wat hoger in "de kromme" te zetten: de 275V wikkeling werd
aangesproken, en omdat de SS-351 30mA mag hebben, is gekozen voor een choke
input voeding waarbij de uiteindelijke waarden 260V bij 27mA zijn... Dat
is dus wél een instelling vanuit "het boekje"... Tja, de SS-351
heb ik al eens besproken, die ìs gewoon beter dan de Lundahl 1660 (ook duurder...),
maar dan de '45' op de driver-plek..... Ik weet nu wat ze bedoelen met "wat
speciaals", gewoon veel beter wordt er dan gezegd... Waar uit zich dat
dan in? Nou, in kracht... Je hoort dat deze buis veel meer vermogen kan leveren
aan het grid van de 300B... Maw, met name in de laagweergave uit zich een eindpit
als driver: mensen met aktief laag raadt ik dit niet meteen aan, alle anderen:
DOEN!!!
Klap op de vuurpijl: Voor de komende voedings smoorpoel vergelijking kreeg ik van Tribute 2 smoorspoeltjes opgestuurd, om alvast "in te laten spelen".. Deze zijn weer keurig gemaakt, zien er gewoon fantastisch uit... 10He bij 200mA op 24 "kamers" gewikkeld - toe maar... Deze hebben een silicium ijzer C-kern met een lamel dikte van 0,05.... zeer mooi dus! Overigens is dit de "standaard" smoorspoel voor in de voeding bij Tribute... Deze passen wonder-boven-wonder op de plek van èèn van de 6-kamer smoorpoelen van AE die al tijden uitstekend staan te presteren op mijn eindbakken... Dat was dus snel gerealiseerd! Ik heb deze smoorspoel aangesloten als laatste smoorspoel in de voeding voor de TJ300B, net voor de laatste 47mF WKZ die net voor de uitgangstrafo van VanderVeen zit. 's Middags meteen Tribute gebeld om te vertellen dat de smoorspoel prima presteert, gewoon nèt even beter dan de 6-kamer van AE, in alles. Verder heb ik de installatie lekker laten spelen die dag om 's avonds wederom even te luisteren... Tjonge jonge! dát is even een verschil met een paar uur ervoor! Waar ik 's middags nog liep te vertellen dat alles nèt even beter werd gedaan dan de AE , nu was dit verschil véél groter!!! Meer ruimte, kracht (dus podium) - schoner! vooral schoner! Wat een mooie dingetjes zijn dit zeg..... Ook op z'n minst verwonderlijk is wat je nog kunt verbeteren aan een voeding, veelal wordt er meteen een andere uitgangstrafo geplaatst of een andere koppel-C, mijn advies: Ga eens met de voeding aan de slag: Andere voedings condensatoren (WKZ!!) en, zoals hier, upgrade je smoorspoel eens! PS: Overigens niet helemaal eerlijk in vergelijk met de AE's, deze hebben immers "maar" 6 kamers én "gewoon" EI-blik...
_______________