Een 1:1 interstage / line-out transformator van AE-Europe

Condensator versus trafo?.
Wat is de ideale belasting voor een buis?, klinkt een trafo beter dan een condensator? Allemaal vragen die overal anders beantwoord worden... helaas. Zoals veel gezegd: The proof of the puddingh is in the eating of the puddingh... Ikzelf ben voorstander van een buisbelasting in de vorm van een spoel; relatief lage dc-weerstand dus weinig spanningsval in combinatie met een hoge ac-weerstand voor een optimale benutting van de versterkingsfactor. Een uiteindelijk invloed op de klank mag duidelijk zijn en alles klinkt zeker anders dan andere "buisbelastingvormen". Natuurlijk speelt hier de kwaliteit van het kernmateriaal en de manier van wikkelen mee!
Sinds enige tijd luister ik naar mijn voorversterker "Mystique", die een buisbelasting in de vorm van een spoel kent en uitkoppeld naar de eindversterker d.m.v. een koppelcondensator van Jupiter. Dit alles overigens tot grote tevredenheid! Wat nu als de spoel/koppelcondensator vervangen zou worden door een line-out transformator? AE-Europe heeft sinds kort een interstage in het leverprogramma, dus een telefoontje was snel gemaakt. Volgens specificatie is daarna een line-out transformator gewikkeld op een c-kern met lameldikte van 0.05mm. Het is een 1:1 trafo geworden omdat ik de effectieve versterking gewoonweg nodig heb. De uitgangsimpedantie blijft hierdoor nagenoeg gelijk: plm. 5 KiloOhm - prima waarde om mijn (50cm lange) interlinks aan te sturen...

Actieve condensator?
De trafo heeft een primaire impedantie van plm. 5 KiloOhm en de kernen zijn voor deze toepassing redelijk fors: ze kunnen probleemloos 50mA ruststroom verwerken. De spoel is bifilair gewikkeld hetgeen zoveel inhoudt dat de primaire en secundaire wikkelingen tegelijk opgespoeld worden. Hierdoor ontstaat een optimale koppeling: lagere frequenties door inductie, hogere frequenties door capacitaire koppeling. Eigenlijk dus een "actieve" condensator! Frequentiebereik is hierdoor prima: -1dB bij 17Hz en 100Khz... De effectieve dc-weerstand ligt voor zowel primair als secundair op een goede 560 ohm. Door de hoge toelatbare ruststroom is deze trafo overigens ook prima te gebruiken als interstage tussen driver en eindbuis. De trafo's zijn ingegoten in een poeder-coated metalen bakje voorzien van een mooi logo dat de bovenkant siert: Esthetisch gezien een flinke stap voorwaarts vergeleken bij een aantal jaar geleden!

Het luisteren...
De spoelen van Tribute die op de voorversterker stonden zijn op hetzelfde kernmateriaal gewikkeld en hebben een meer dan uitstekende klank! De Jupiter is in mijn oren een van de betere koppelcondensatoren tegenwoordig verkrijgbaar. Deze zijn dus vervangen door de trafo's van AE (past net). Na de juiste aarding te hebben vastgesteld (hier vrij kritisch omdat ik geen metalen chassis gebruik maar een "nul-lijn"), is de versterker aangesloten en kon het "inspelen" beginnen. Dit proces kan soms lang duren maar is erg interessant om naar te luisteren. Bij de allereerste noten wordt er namelijk een aanzienlijk deel van de sluier opgetild en kan je dus ongeveer het uiteindelijke resultaat horen... De inspeelperiode is bij deze trafo's overigens niet overdreven lang; na een tweetal dagen luisteren kon ik geen grote veranderingen meer waarnemen.
Dat deze combinatie anders klinkt is meer dan logisch, de vraag is echter: hoe anders? en: zoeken we dit? Smaken verschillen immers en wat ik hier dus beschrijf kan in een andere set wellicht iets anders uitpakken. Allereerst lijkt de laagweergave een impuls te hebben gehad: meer gedefinieerd en nadrukkelijker aanwezig. De middenweergave is plastischer; met name stemmen profiteren hiervan. Klankkleur verandert nauwelijks, blijft eigenlijk hetzelfde (kernmateriaal?). De hoogweergave is bijzonder "los" en gaat meer de "ruimte in". Het podium wordt iets groter maar instrumenten houden dezelfde grootte als voorheen. Verder blijft het 3-dimensionale plaatje verhoudingsgewijs dezelfde.

Conclusie...
In mijn set is deze 1:1 line-out een succes!, alle eerder gelezen/gehoorde negatieve berichten over bifilair wikkelen ten spijt... Ik kan me echter voorstellen dat als je al "zwemt in het laag" of een ietwat terughoudend hoog hebt, dit niet helemaal is wat je zoekt..
Hou je echter van goede klankkleur en realistische weergave zonder overdreven Oooohs en Aaaahs, dan zou ik deze trafo's zeer zeker in een versterkerontwerp meenemen...

_______________