Buistype Vaic AV325B "ref"

De AV325B "ref" is op afstand de grootste hedendaags geproduceerde triode die ik in handen heb gehad! Deze buis is een echte "powertriode": hij kan 75 watt op de anode dissiperen en is in staat in single ended configuratie een 27 watt RMS aan uitgangsvermogen te leveren... Natuurlijk moet de buis dan wèl optimaal worden belast en maximaal worden ingesteld.. Dit laatste is niet iets waar ik voorstander van ben: de voeding zal dan ook behoorlijk belast worden omdat deze buis een piekstroom van 1.5 Ampére aan de luidsprekers kan leveren! Dat moet érgens vandaan komen... Ook de gloeistroom van 2.6 Ampére bij 5 Volt is behoorlijk maar niet onoverkomelijk. In principe is de buis "pin-compatible" met de 300B, verzeker je echter wèl of de gloeistroom door de trafo's geleverd kan worden en/of niet beneden de 5 volt zakt wanneer deze buis wordt gebruikt!

De buis is slank van vorm, heeft een recht stuk vanaf de voet wat daarna overgaat in de traditionele ST-vorm ("shoulder type"). Om het aangegeven vermogen te kunnen dissiperen heeft Alesa Vaic een nieuw anode materiaal toegepast: NiXX Block. Dit is een legering van meerdere metalen waar een patent op is aangevraagd. Dit materiaal zou verantwoordelijk zijn voor een verlaagde "intermodulatie vervorming", hetgeen zoveel inhoudt dat bij hogere vermogens de subtiliteit niet aangetast zal worden. Deze anode plaat is behoorlijk groot en dik en is voorzien van vertikale koelsleuven. De kathode is eveneens anders uitgevoerd dan de "normale" buizen: ook hier is een nieuwe vinding (ook patent op aangevraagd) toegepast, namelijk "TSE hard metal cathode"(?). De gloeidraad is weer gemaakt van "onbreekbaar" materiaal, zoals bij alle AV buizen. Al met al ziet deze buis er erg indrukwekkend uit en nodigde hij mèèr dan uit om eens te beluisteren!

Gloeispanning. Allereerst heb ik de 325B via wisselspanning gegloeid, eens even beoordelen hoe het is gesteld met de gloeidraad. Mocht je dit op AC goed stil kunnen krijgen dan kunnen we spreken over een "gebalanceerde gloeidraad". Nu weet ik uit ervaring dat 2.5Volt wisselspanning op de gloei stil kan zijn op 101dB rendement; hogere gloeispanning geeft onvermijdelijk een hoorbare restbrom... Bij de 325B viel dat alleszins mee! Zittend op de "sweet-spot" was alleen 's avonds de restbrom storend. Mooi uitgebalanceerd dus! Hierna heb ik gelijkspanning op de gloeidraad geparkeerd. Bij 2.6 Ampére moet je natuurlijk wel even uitkijken welke diodes en condensatoren te gebruiken! Er zijn verschillende manieren om gelijkspanning toe te dienen. Sakuma gebruikt een hele mooie! Slechts èèn condensator na de gelijkrichting en de restbrom wegdraaien op een potmeter... Mooi? zal je denken... Ja! Over het algemeen klinkt een buis die op wisselspanning gegloeid word, beter dan eentje die op gelijkspanning werkt. Dat is algemeen bekend. In een poging om dit verschil weg te werken, zijn er verschillende circuits bedacht: met spanningsregulatoren, met stroom bronnen enz. enz. Hierbij is het altijd nadelig dat de aanvangsspanning vanaf de transformator vele malen hoger dient te zijn dan de uiteindelijke gewenste spanning. Ook komt er behoorlijk veel warmte vrij bij gebruik van spanningsregulatoren/stroombronnen wanneer er hogere stromen van toepassing zijn.. Door nu de "Sakuma manier" toe te passen, kun je uit de voeten met een trafospanning die (nagenoeg) gelijk is aan de gloeispanning, én pas je een kombinatie van gelijk- en wisselspanning toe (=dc-component met relatief hoge rimpel)! Ik heb hier voor Schottky diodes gekozen, de B2045. Dit is een TO3 uitvoering die 20 Ampére bij 45 Volt kan leveren (gekoeld) bij een lage inwendige weerstand. Omdat er een behoorlijke "rimpel" getrokken wordt over de condensator moet hier gekozen worden voor een condensator die dit aankan. Hier heb ik gekozen voor Philips; 10000mF bij 16V, de "blauwe jongens" met "ingedeukte zijkanten". Hier staat op dat ze een rimpel kunnen verwerken van 7 Ampére. De verkregen gelijkspanning wordt gebruikt om de buis te gloeien, de kathodeweerstand wordt aan de loper van een ontbrompotmeter aangesloten. Nu kunnen we de "restbrom" op de scoop of op het gehoor wegdraaien: muisstil!! En... klankmatig superieur aan de "gewone" gelijkspanning!  Zie tekening..

Instelling. Daar ik BlackGate WKZ gebruik in de voeding kan ik niet boven de 500 Volt voedingsspanning gaan zitten. Een typische instelling van deze buis is volgens Alesa Vaic: 550V op de anode bij 130mA door de buis (dit is 71W anode dissipatie). Hier is hij uitgegaan van een negatieve roostervoorspanning. Omdat ik nergens de "tube curves" kan terugvinden, ben ik in eerste instantie uitgegaan van de 300B instelling die ik voor de TJ gebruik: 470 Volt voedingsspanning met een 1 Kilo-ohm kathode weerstand. De buis stelt zich dan in op 80mA ruststroom, nog geen halve milli-ampére verschil tussen de twee! Dit houdt dus een dikke 31 Watt anodedissipatie in. Zèèr conservatief voor deze buis dus. Alesa Vaic had verzekerd dat ook bij de wat conservatievere instellingen de 325B tot grootse prestaties zou komen. Op deze instelling heb ik de buis 4 dagen laten "inspelen". Na deze 4 dagen heb ik de buis wat meer "stroom gegeven" door de kahodeweerstand in waarde te verlagen. Behalve meer vermogen leveren constateerde ik geen noemenswaardige verschillen, ook niet in klank!

Klank. We noemen hem "PowerTower"! Wat een autoriteit! Wat een kracht! Wat een controle! Het lijkt wel of deze buis met twee handen de speaker bij de strot heeft! Zo van: "waag het niet om zelf iets toe te voegen!!". Zeer indrukwekkend! Vanaf zijn UX4 voet kijkt hij op zijn soortgenoten neer en zwaait de scepter! Dit komt met name tot uiting in de wat complexere muziek/-passages: rock, electronisch en crescendi bij klassiek. Het is haast of er een dikke mosfet in de voet van deze buis zit en de verdere buisopbouw slechts een dekmantel is... Ik heb zelf aardig wat balansversterkers gebouwd en kan je verzekeren dat deze buis behoorlijk dicht in de buurt komt bij de kracht die een goede balansversterker geeft! Zijn het dan alleen maar oohh's en aahh's?? Nee, ondanks het toepassen van "NiXX Block" gaat er met de enorme autoriteit en kracht een mate van subtiliteit verloren... helaas... Met name in midden- en hoogweergave heeft bijvoorbeeld de TJ300B, met gaas anode, iets meer "flair" en is alles wat meer "twinkelend". Ook klankkleur komt via deze TJ wat beter tot z'n recht... Let wel, dit is subtiel!

Conclusie. De AV325B is een èchte topper en kan ik iedereen aanbevelen! Ik zie hier vooral een mogelijkheid voor de eigenaars van de wat moeilijker aan te sturen luidsprekers, om eindelijk eens Single-Ended te gaan spelen!

_______________